Dieta przy schorzeniach trzustki
Pierwsze 4 fazy żywienia przy ostrym zapaleniu trzustki, które wymagają zawsze opieki lekarskiej, powinny być w krótkim czasie ściśle zachowane. Potem można jeść wszystko, co służy.
Zasady, których należy przestrzegać
1. Nie wolno pić alkoholu – nawet jego niewielkie ilości mogą powodować zaostrzenie choroby, konieczna jest całkowita abstynencja alkoholowa, a nie tylko ograniczenie spożycia.
2. Należy zwrócić uwagę na takie niedoceniane czynniki jak spożywanie posiłku w spokojnej atmosferze oraz dokładne żucie pokarmu. Ważne jest uzupełnienie ubytków w uzębieniu. Poszczególne posiłki nie powinny być zbyt obfite; znacznie korzystniejsze jest częstsze jedzenie mniejszych porcji w regularnych odstępach czasu (5 do 7 posiłków na dobę).
3. Wszystkie pokarmy oraz produkty używane do ich przygotowania muszą być świeże, a jadłospis urozmaicony.
4. Nie istnieje gotowa lista pokarmów “dozwolonych i zakazanych”. W zależności od stopnia zaawansowania choroby oraz od indywidualnej reakcji chorego pewne produkty mogą być dobrze lub źle tolerowane . Dużą rolę obok rodzaju spożywanego jedzenia odgrywa również jego ilość, a brak umiaru jak zwykle bywa szkodliwy. Dopuszczalne ilości poszczególnych produktów oraz lista „ zakazanych „ składników diety muszą zostać ustalone indywidualnie przez samego chorego metodą prób i błędów.
5. Po ostrym zapaleniu trzustki lub ostrym napadzie przy przewlekłym zapaleniu trzustki, przyjmowanie pożywienia jest zredukowane do minimum.
Faza l: Należy zrezygnować zjedzenia przynajmniej na 24 godz. Następnie można pić gorzką herbatę. Jeść sucharki, kiełki z ryżu lub płatków owsianych na wodzie.
Faza 2: Dieta może być teraz oparta na zawierających białko produktach spożywczych, które posiadają małą zawartość tłuszczu, lub nie posiadają go wcale, np. chudy twaróg, odtłuszczone mleko, piana z białka jaja, nisko tłuszczowe gatunki mięs i uboga w tłuszcz ryba.
Faza 3: Do diety wprowadzamy pieczywo pszenne, czerstwe, ziemniaki, warzywa gotowane ( marchew, buraczki). Należy pokryć dzienne zapotrzebowanie na tłuszcz – najlepiej trawione jest masło, ale także margaryna z wysokim udziałem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych ( zobacz kompas dietetyczny ). Spożywajcie Państwo nadal nisko tłuszczowe gatunki mięsa, wędlin, i sera .
Faza 4: Wybór produktów spożywczych jest uzależniony od ich przyswajalności przez pacjenta. Zalecana dieta – łatwo strawna, nisko tłuszczowa, nisko resztkowa.
Preferowane techniki kulinarne:
– gotowanie,
– gotowanie na parze w folii aluminiowej,
– pieczenie w folii,
– duszenie bez uprzedniego obsmażania ( patelnia teflonowa)
Przykładowy jadłospis dla diety trzustkowej w okresie remisji:
I śniadanie: lane kluski na odtłuszczonym mleku, czerstwa bułka z masłem i polędwicą, kawa zbożowa z mlekiem.
II śniadanie: bułka z twarożkiem, pomidorem bez skórki, herbata z cytryną.
Obiad: zupa ziemniaczana, potrawka z kurczaka, sos koperkowy, ryż, marchewka gotowana, kompot z jabłek.
Podwieczorek: jogurt owocowy, herbatniki.
Kolacja: ryba w galarecie, pieczywo pszenne, masło, napar z mięty.
Drugim oprócz diety elementem leczenia przewlekłego zapalenia trzustki jest podawanie preparatów trzustkowych. Regularne przyjmowanie tych preparatów w czasie posiłków pozwala na złagodzenie lub usunięcie dolegliwości związanych z chorobą oraz na rozszerzenie diety. Decyzja o rozpoczęciu leczenia oraz o dawkowaniu powinna zostać podjęta przez lekarza. Zażywanie preparatów trzustkowych i związana z tym poprawa stanu zdrowia nie zwalnia od konieczności zachowania całkowitej abstynencji alkoholowej
GRUPA PRODUKTÓW: ZALECANE, PRZECIWWSKAZANE
Produkty mączne i pieczywo
pieczywo pszenne czerstwe, bułki, pieczywo półcukiernicze, sucharki, grzanki, tosty, herbatniki, kasza :manna, krakowska, perłowa, grysik, płatki owsiane , ryż, kukurydziana świeży chleb, chleb razowy, graham, ciastka, pączki, faworki, naleśniki, placki smażone, kasza gryczana (ewentualnie przecierana)
Mleko i produkty mleczne
mleko chude do 2% tł., świeże i zsiadłe, maślanka, kefir, chude sery twarogowe, jogurty w zależności od tolerancji pacjenta,
mleko tłuste, sery żółte i topione , śmietana, mleko skondensowane ,
Jaja
białka jaja, omlet z piany, jajo do zagęszczania sosów, żółtko w ograniczonych ilościach,
na twardo , jaja sadzone, jajecznica na słoninie, jaja w majonezie , kotlety z
Mięso, drób
chude gat. — cielęcina, wołowina, konina, schab, chuda wieprzowina, kurczak, kura, indyk, gołąb, królik, zając, sarna,
tłuste gatunki wołowiny, wieprzowiny, mocno peklowane mięsa, kaczka, gęś, tatar, podroby,
Tłuszcze
masło .margaryny wysokogatunkowe -Tina, Bona, Karna, Rama, oleje roślinne – sojowy, słonecznikowy, oliwa, słodka śmietanka ,
tłuszcze zwierzęce – słonina, smalec, boczek , łój , skwarki, olej rzepakowy, margaryny twarde,
Wędliny
chude gatunki, szynka .polędwica, wędliny drobiowe, kiełbasa szynkowa
tłuste gatunki wędlin, mocno wędzone, mielonki, konserwy, kiełbasa biała, baleron tłusty, salceson, kaszanka, pasztety, suszone wędliny, metka, podroby,
Ryby
chude gotowane ryby – dorsz, szczupak, sandacz, lin, leszcz, karaś , okoń, płastuga , ryby w galarecie,
tłuste gatunki – karp, śledź, węgorz, makrela, łosoś, halibut, tuńczyk , sardynki, konserwy rybne , ryby wędzone,
Desery
Kisiele, kompoty, biszkopty, drożdżówka, galaretki, miód, dżemy
Torty, ciastka cukiernicze, pączki, faworki, sernik, czekolada, chałwa, lody, karmel, bita śmietana, owoce kandyzowane, makowce, piernik, karpatka, keksy, ciasta z kremem, ciasta z alkoholem
Napoje słaba herbata, bawarka, kawa zbożowa z mlekiem, napary z ziół, wody mineralne niegazowane, słaba kawa Alkohol, kakao, czekolada, napoje i wody mineralne gazowane, mocna kawa i herbata
Warzywa
ziemniaki, marchew , buraczki bez octu , delikatne liście sałaty , seler, pomidor bez skórki, koper , pietruszka ogórki, rzodkiewka, grzyby , kapusta, cebula , brukselka, brukiew, groch , bób, fasola, kukurydza, por, papryka, szczaw, czosnek
Owoce
w postaci musów , kompotów, przecierów , pomarańcze , banany , mandarynki, brzoskwinie , pieczone jabłka, morele, wszystkie owoce niedojrzałe , suszone, agrest, gruszki, orzechy, migdały , figi, maliny , jeżyny, borówki, śliwki, winogrona, truskawki, poziomki,
Przyprawy sól, liść laurowy, ziele angielskie, koperek, cukier, pieprz ziołowy, kwasek cytrynowy, wanilia, sok z cytryny Ostre przyprawy – ocet, pieprz prawdziwy, curry, musztarda, imbir, gałka muszkatołowa, papryka